I galanzé éan
ommi inmüggiu fórti e specialmente àvidi de
fò sto ben a famiggia, ch’afruntòvan qualsiasi periculu pe
puài travagiò e guògnise a giurnò, anche s’éan mò paghè, pau
sacrefissiu che fòvan.
Se ciamòvan cuscì perché cui batélli camalòvan a
“galanza”,
in minerole de ciungiu e zingu, che caregòvan inte cóste
sorde, ciamè “ciazze”, ch’éan Nebida, Buxéru, Ingortòzu e
cusc’ via.
Già u ne fova da stradda stu minerole!
-I
minatuì
sordi l’arancòvan de suttetera;
-cui
vaguncin
au purtòvan inti magazin de ciazze;
-de chi au
caregòvan in scî batélli;
-dapö, cun
tütti i tempi, u l’atraversòva tüttu u brassu de mò,
-dóppu sta
vilegiatüa u vegnìva scaregàu in sce l’uiza, inti
magazin de
Taccarussa, dâ màina, inta Ciàňa, au Sparmaduréddu;
-de de chi i
purtuoli au caregòvan in scî vapuri pe l’èsteru: l’Olanda, u
Belgiu e a Fransa… e finalmente… Bun Vieggiu!
A vitta de
sti póviai cristi a l’éa sacrificò in tüttu e
per tüttu. Sciurtìvan de ‘n cà che punzàiva l’orba, inmüggiu
de vótte u l’éa u capuborca ch’u l’anova à picò a pórta ai só
ommi, perché magari luiotri n’àivan mancu de resvegin; se
‘mbarcòvan in sciû batéllu p’anò inte ciazze e fòvan anche a
gora p’arivò primmi cuscì pe primmi caregòvan e pe primmi
turnòvan inderé.
E che turmentu arivò à destinasiun, u ciü de vòtte! Se l’éa
bunassa remòvan à più non posso, se invécce gh’éa ventu, a
vàia ai fova trutò.
‘Na vótta arivé, se gh’éa a
stiassa pasòvan de tüttu pe
puài atracò e caciò u tôlun. Pe sbarcò u minerole,
póviau óssu
du cóllu ch’u purtova u pàizu de cuffe piňe de minerole! Dóppu
quarche tempu, anche s’àivan a capisaňa, ghe
cresciàiva ‘na
patatta ch’a ghe düova tütta a vitta e a l’éa u ségnu du
galanzé.
Sti ôxi da travaggiu éan veramente abili inta só fatìga
tütta particulore, perché àivan da caminò lesti lesti in scî
tôluin che balòvan cû pàizu di só passi, tantu che ai ciamòvan
“furmìgue du ciungiu”.
Nu éan tempi fasili pe nisciun; mainè, buenorxi, minatuì,
masachen, tütti quanti quélli che vivàivan de ‘n travaggiu
manuole a galétta siâ süovan; ma u galanzé u l’è arestàu
famuzu inta stória du Pàize, nu sulu perché u camalova a
galanza in sciü e ‘n zü e i só vestì â fin da giurnò puàivan
de cortavetrò perché a galanza a se gh’aciantova, ma anche
perché in sciû batéllu se ghe purtòvan a puassa, cuscì, finìu
u travaggiu da galanza, éan belli prunti p’âno à
travagiò inte
vigne.
En sti ómmi chì c’ha fetu u Pàize!!! Nuiotri nu puémmu che
ringrasiòiai e pensòiai cun grande amirasiun.