Intu 1793 e
trüppe fransàixi han ocupàu a Sardegna e ghe
sémmu passè anche nuiotri. U pàize, intantu, u s’éa ‘ngrandìu e alargàu óltre che
vésse asbasciàu dau mò.
 custrusiun du
Fórte Carlo Emanuele III, fetu intu 1738
dai primmi Tabarchin e che ancö u l’è ‘n muséo, se gh’éa
azuntu otre ópere:
- intu 1767 u
Fórte San Vittorio, ciamàu cuscì in ônù du
re de Sardegna: Vittorio Amedeo II. Stu fórte àua u l’è
l’Osservatorio Astrunómicu, che arménu u l’è servìu à quarcosa
de bun, vistu che cumme Fórte u nu l’è servìu à ninte, perché
quande lìè sbarcàu i pirati l’è cumme su nu ghe fise stetu;
- intu 1775 a
géxa de San Corlu;
- u
palassiu de Zórzu Rumby o Palassiu Végiu, intu 1772;
- a
stattua du re Carlo Emanuele III, ch’a l’è in mézu da
ciassa.
Sta stattua du re a l’ha ‘n brassu isàu in ségnu de cumandu
e dai luài a gh’ha otre due figüe: uňa a l’è ‘na dónna
tabarchiňa cu in figiö in brassu e l’otra u l’è ‘n türcu.
 stattua
gh’amànche u brassu â drita. Stu fetu u l’è duvüu
próppiu à l’ocupasiun di Fransàixi.
Cumm’a l’è aneta?
Quande i Tabarchin àivan saciüu ch’arivova i Fransàixi,
àivan puìa che rumpissan a stattua. T’è bellu dì! Cun tütti i dinè ch’àivan spàizu pe foia fò!
Nu l’èa mancu ròba de méze mutte!
Cusse puàivan fò? A guera cui sordatti de Napuliun
à córpi
de pistacci?
Han pigiàu e han
scavàu in fóssu bellu fundu p’âscundia.
Ma, o ch’han sbaliàu a mezüa o ch’àivan spréscia perché i
Fransàixi éan ormoi vixin, quande han asuteràu a stattua han
vistu che in brassu u sciurtìva in de föa e u puàiva fò attu
ai sordatti de vegnì; alùa… o dente o ganàscia,
ghe l’han
tagiàu.
E taulì ch’emmu a stattua sensa ‘n brassu; ma nuiotri gh’uémmu
ben au stéssu e, pe schersu, a ciamémmu Pitanéddu perché a
s’asumégge a ‘n sordu ch’u travagiova au Pàize e u l’àiva,
anche lé, in brassu sulu.
